Hạt điều ngon xuất khẩu, hạt điều dạt bán nội địa
SGTT - Tại các siêu thị thuộc hệ thống Saigon Co.op, mặt hàng hạt điều có các loại như điều rang muối, chao dầu, ướp mật ong, còn vỏ lụa, kẹo hạt điều đóng trong hộp thiếc, nhựa được bày bán khá nhiều và thường chưng ở vị trí tốt nhất. Trong đó, có thể kể đến thương hiệu điều Xuân Hồng, Tuấn Đạt (TP.HCM), Yến Nhung, Yến Ngọc, Yến Nhi (Biên Hòa – Đồng Nai). So với một số loại hạt phục vụ tết như hạt dưa, dẻ, bầu, bí… thì giá hạt điều chế biến cao hơn hẳn. Chẳng hạn: 500g hạt điều rang muối của Xuân Hồng giá bán là 91.500 đồng. Các sản phẩm của các cơ sở khác cũng dao động trên dưới 200.000 đồng/kg.
Tại chợ Bình Tây, ngoài một số loại có thương hiệu, đóng trong các gói nhỏ hay hộp như Kim Thành, Thương Thương (TP.HCM), hạt điều còn được bán dưới dạng hàng xá. Theo khảo sát có đến năm loại hạt điều chế biến bày bán tại chợ Bình Tây như: hạt điều sấy nhỏ, loại nửa hạt giá bán từ 65.000 –70.000 đồng/kg; loại còn vỏ lụa giá khoảng 130.000 đồng/kg; ép chân không giá 140.000 – 150.000 đồng/kg. Bà Năm, chủ sạp Giác Đức ở chợ Bình Tây cho biết, giá hạt điều năm nay cao hơn năm ngoái từ 15.000– 20.000 đồng/kg.
Tuy có mức giá cao, nhưng theo thừa nhận của nhiều doanh nghiệp và cơ sở chế biến, mặt hàng hạt điều chế biến đang có mặt tại thị trường nội địa phần nhiều là loại thứ cấp, nghĩa là hạt loại hai trở đi chứ không phải như hàng xuất khẩu. Bằng chứng là hạt điều rang muối hạt nhỏ, không đều nhau và có nhiều hạt gẫy, nát vụn. Ngay như loại còn nguyên vỏ lụa hạt cũng không đều.
Một doanh nghiệp chuyên xuất khẩu nhân điều cho biết, thường thì tỷ lệ hạt không đạt bị loại ra chiếm khoảng 2 – 5%. “Số này phải bán rẻ cho cơ sở chế biến tiêu thụ trong nước chứ không làm hàng xuất khẩu được”.
Theo thống kê của bộ Công thương, thị trường tiêu thụ nhân hạt điều đã qua chế biến trong nước chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ từ 1,81 – 2,2% so với sản lượng nhân hạt điều đã qua chế biến. Trung bình mỗi năm doanh nghiệp bán khoảng 160.000 – 170.000 tấn nhân điều ra thế giới, trong khi con số tiêu thụ nội địa chưa tới… 5%.
Cho đến nay, ngoài những cơ sở chế biến, một vài doanh nghiệp tư nhân tham gia chế biến hạt điều bán nội địa, thị trường cũng đã xuất hiện một vài công ty chuyên làm hàng xuất khẩu nhảy vào tham gia như Nhật Huy (Bình Dương), Tanimexco, Lafooco (Long An), Dannon (Bình Dương)...
Ông Nguyễn Văn Lãng, một chuyên gia am hiểu về ngành điều cho rằng, việc thị phần hạt điều tiêu thụ trong nước chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ, chủ yếu là do thói quen ăn uống của người Việt Nam. Tuy nhiên, khảo sát thực tế cho thấy vấn đề chính lại nằm ở giá bán. Hiện nay, giá 1kg nhân điều xuất khẩu trung bình khoảng 6 USD, nhưng qua chế biến bán trên thị trường lên đến 10 USD (khoảng 200.000 đồng). Giá bán quá cao cộng với có quá ít dòng sản phẩm để người tiêu dùng lựa chọn (Ấn Độ có bánh kẹo chế biến từ hạt điều, chocolate, mè hạt điều… còn Việt Nam thì đơn điệu) nên hạt điều chưa phải là dòng sản phẩm phổ biến. Ông Nguyễn Đức Thanh, phó chủ tịch hiệp hội Điều Việt Nam từng thừa nhận: “Lâu nay hầu như các doanh nghiệp chỉ chú trọng đến xuất khẩu mà bỏ quên thị trường nội địa”.
Tổng giám đốc, chủ tịch hội đồng quản trị công ty Donafood (Đồng Nai) Nguyễn Thái Học cho hay, trung bình mỗi năm Donafood xuất khẩu khoảng trên dưới 7.000 tấn nhân điều, giá trị 30 triệu USD nhưng phải đến đầu năm 2010 thì công ty mới tập trung đầu tư dây chuyền chế biến hiện đại để trở về thị trường nội địa.
Hoàng Bảy – Minh Cúc
